In juridische en financiële vertalingen zijn “false friends” – of valse vrienden – een veelvoorkomende bron van misverstanden. Deze woorden lijken qua vorm sterk op woorden in de doeltaal, maar verschillen fundamenteel in betekenis. Binnen juridische of financiële contexten kunnen ze verstrekkende gevolgen hebben voor de rechtsgeldigheid of interpretatie van documenten.
Enkele voorbeelden
Een bekend voorbeeld is het Engelse woord “act”, dat in juridische context meestal verwijst naar een “wet“, en dus niet correct vertaald wordt met het Nederlandse “akte” (de notariële akte vertalen we als “notarial deed” of “notarial instrument”).
Een ander voorbeeld is “solicitor” (UK), dat geen synoniem is voor “sollicitant”. Een solicitor is in het Verenigd Koninkrijk een juridisch professional die voornamelijk cliënten adviseert, juridische documenten opstelt, en hen vertegenwoordigt in bepaalde gerechtelijke procedures. Dit is ruwweg vergelijkbaar met de rol van een advocaat in civielrechtelijke zin. De correcte vertaling hiervan hangt af van de context.
In juridische teksten komt het woord “demand” vaak voor in de betekenis van “eis” of “vordering”, terwijl de letterlijke vertaling – “vraag” – in economische contexten gebruikt wordt (zoals in vraag en aanbod). Een “letter of demand” is dus binnen een juridische context geen neutrale vraag, maar veelal een aanmaning.
Op financieel gebied is “provision” een ander risicovol woord. In de boekhoudkundige context betekent het “voorziening” of “reservering” — bijvoorbeeld voor oninbare vorderingen. Een veelgemaakte fout is om het als “provisie” (commissie) te vertalen, wat in commerciële contexten juist een vergoeding voor bemiddeling is.
Strategieën voor vertalers
Een van de grootste risico’s bij het vertalen van schijnbaar bekende termen is de neiging om automatisch te kiezen voor een ogenschijnlijk gelijkwaardig Nederlands woord. Juridische en financiële termen functioneren altijd binnen een specifiek stelsel. Zo heeft een notary public in de Verenigde Staten een andere rol dan een notaris in Nederland. Het is dus essentieel om de institutionele en rechtsstelspecifieke context van een term aandachtig te analyseren vóór vertaling. Raadpleeg hiervoor officiële bronnen en academische literatuur – om de juiste interpretatie in de doeltaal te waarborgen.
Voor veelgebruikte termen is het raadzaam om een persoonlijke of gedeelde terminologiedatabank op te bouwen. Deze databanken hoeven niet alleen de droge vertaling te bevatten; ze kunnen worden uitgebreid met context, bronvermeldingen en voorbeeldzinnen. Dit bevordert consistentie, vertaalzekerheid en voorkomt dat je bij elke nieuwe tekst opnieuw moet zoeken naar de juiste terminologie.
Taal evolueert, en juridische en financiële terminologie doet dat ook. Nieuwe wetten, veranderingen in regelgeving of internationale ontwikkelingen kunnen invloed hebben op de betekenis of het gebruik van termen. Het bijhouden van vakliteratuur, jurisprudentie en beroepsrichtlijnen helpt je om als vertaler actueel en accuraat te blijven.
Vertaalbank - Blog voor en over beëdigde vertalingen 